SAMOŚWIADOMOŚĆ – pierwszy krok w planowaniu przyszłości
Znajdź siebie, zanim podejmiesz decyzje
Hasło „samoświadomość” to hasło często pojawiające się w kontekście własnego rozwoju i rozwoju osobistego. W biznesie wiele mówi się o samorozwoju, a samoświadomość pojawia się na szkoleniach jako umiejętność lidera.
Ale samoświadomość to nie tylko domena liderów czy „dorosłych” – my wierzymy, że KAŻDY człowiek powinien pozostawać uważnym na samego siebie i powinien dążyć do zrozumienia (i rozumienia) siebie, bo to klucz do podejmowania świadomych (nawet jeśli nie zawsze właściwych) decyzji i wykorzystywania własnego potencjału.
Najważniejsza podróż, jaką człowiek może odbyć, to podróż do środka siebie." - Deepak Chopra
Samoświadomość – co to w ogóle znaczy?
Samoświadomość to nic innego jak zdolność rozumienia siebie. Mówić można o niej w kilku płaszczyznach, z których każda jest istotna i składa się na nasz (złożony) obraz. Jest więc część, która dotyczy emocji (rozumienia własnych emocji, rozpoznawania, co je wywołuje, jak wpływają na nasze zachowanie, „co nam robią”), część związana z kwestiami społecznymi i międzyludzkimi (rozumienie, jak inni ludzie postrzegają naszą osobę, nasze działania i słowa, ale również jaki wpływ wywieramy na innych), część odnosząca się do zagadnień wartości, sensu życia, przekonań i celów (czasem mówi się, że to część duchowa) oraz część związana z naszymi umiejętnościami, wiedzą, intelektem, predyspozycjami czy potencjałem (intelektualna).
Wszystkie płaszczyzny i zagadnienia związane z samoświadomością są równie istotne – wszystkie bowiem składają się na to jacy jesteśmy, a jesteśmy całością, która powinna być wewnętrznie spójna.
Często mówiąc o rozwoju edukacyjnym czy zawodowym, koncentrujemy się na tym co związane z predyspozycjami i potencjałem (np. w wyborze przyszłej szkoły sprowadzając to często do pytania „z czego mam najlepsze oceny”).
My jednak proponujemy Wam szersze spojrzenie na siebie – w ujęciu trójkąta, w którym żyjecie i funkcjonujecie. Wierzchołki trójkąta to PREDYSPOZYCJE – PASJE – PERSPEKTYWY (czyli wszystkie elementy zawarte w definicjach samoświadomości), bo wierzymy że dobre życiowe wybory to wypadkowe tych trzech elementów.
Samoświadomość pozwala ci uczyć się na błędach i sukcesach. Umożliwia ci ciągły rozwój. – Lawrence Bossidy
Ale właściwie po co?
Jest takie powiedzenie „poznaj swojego wroga”, które oznacza, że zanim podejmiesz działania przeciwko komuś lub czemuś, ważne jest zrozumienie tego, z kim lub z czym masz do czynienia. To zrozumienie pozwala przygotować się na potencjalne problemy, wyzwania lub zagrożenia i dzięki temu łatwiej je pokonać. Z samoświadomością jest podobnie. Nie jesteśmy oczywiście własnymi wrogami, ale każdy z nas ma własne „ustawienia fabryczne” – w zależności od sposobu ich eksploatacji mogą zamienić się w potencjalne źródła sukcesu lub potencjalne obszary ryzyka. Świadomość możliwych naturalnych przewag oraz o naturalnych ograniczeń, pozwala przekształcać te pierwsze w mocne strony i wykorzystywać związany z nimi potencjał, jednocześnie unikając ryzyk związanych z własnymi ograniczeniami.
Samoświadomość pomaga też określić kim jestem i czego chcę, jakie są moje pasje i wartości, na czym mi zależy, czego w życiu szukam, co jest ważne. Rozumienie co sprawia, że „chce mi się chcieć”, „co mnie kręci”, „co daje satysfakcję i sprawia frajdę”, zdawanie sobie sprawy z potrzeb, które kierują naszymi podświadomymi instynktami, pozwala skutecznie je zaspokajać.
Poznanie własnej osobowości, zrozumienie siebie, poznanie własnych mocnych stron, ale również uświadomienie sobie własnych ograniczeń rozumienie „w czym jestem dobra(y)”, „co przychodzi mi łatwo, a z czym mam trudność”, „za co cenią mnie inni”, „w czym jestem wyjątkowo dobra(y)” pomaga dokonywać właściwych dla nas wyborów, daje podstawy do świadomego kształtowania własnej drogi i podejmowania właściwych decyzji, prowadzących do bardziej spełnionego, pełnego poczucia sensu życia (również tego zawodowego).
Wraz ze wzrostem mojej świadomości wzrasta moja kontrola nad sobą. – William Schutz
Wreszcie samoświadomość daje umiejętność rozpoznawania, doceniania własnej odrębności oraz wykorzystywania jej w kategoriach potencjału. Osoba, która zna siebie, swój sposób myślenia oraz logikę działania, jest nie tylko bardziej kompetentna, ale także ma wyższy poziom własnej wartości, empatii, lepsze zrozumienie zachowań i motywacji ludzkich oraz efektywniejszą komunikację.
Zatem „lepiej wiedzieć niż nie wiedzieć” bo świadomość pewnych „ustawień”, zachowań i postaw, pozwala:
- zauważać je i rozumieć ich konsekwencje,
- zyskać nad nimi kontrolę,
- zarządzać nimi.
Jak furiat, który nauczył się rozpoznawać moment przed tym jak „zaraz wybuchnie”. Wtedy może zacząć liczyć do dziesięciu albo wziąć głęboki wdech. Dalej jest cholerykiem, ale umie dostrzegać i kontrolować pewne zachowania. Dzięki temu nie pakuje się tak często w awantury. Jak zapominalska, która zdając sobie sprawę z takiej skłonności, zawsze nosi przy sobie notes. Jak osoba cierpiąca na perfekcjonizm, która nie zmieni swojej natury, ale może nauczyć się odpuszczać sobie i innym, być „wystarczającą”, zamiast obsesyjnie poprawiać dobrą już pracę.
Samoświadomość pomaga w wielu życiowych sytuacjach i sprawia, że łatwiej jest działać i decydować i po prostu łatwiej i przyjemniej jest żyć z nią niż bez niej. Zatem czas zacząć budować własną samoświadomość.
Na podstawie materiałów AwareSchool (E.Piotrowska)