Jak zbadać własne predyspozycje? Odsłona druga. Twój personalny SWOT.
Analiza SWOT stanowi kluczowe narzędzie w dziedzinie zarządzania, umożliwiające firmom szczegółową ocenę swoich mocnych i słabych stron, a także przeprowadzenie diagnozy otoczenia, w którym funkcjonują. Jej głównym celem jest budowanie konkurencyjności, czyli zdolności do skutecznego konkurowania z innymi podmiotami na rynku.
Nie jesteś wprawdzie firmą, ale również działasz „na rynku” na którym budujesz swoją konkurencyjność. Inwestujesz w swój rozwój, zdobywasz wiedzę, doświadczenie i kwalifikację, rozwijasz umiejętności, budujesz kompetencje – wszystko po to, aby z perspektywy rynku pracy i działających na nim pracodawców, budować, wzmacniać i podnosić swoją zatrudnialność (czyli zdolność do pozyskania i utrzymania zatrudnienia).
Zatrudnialność nie ogranicza się jedynie do posiadania konkretnych umiejętności zawodowych, ale obejmuje całą gamę cech, zachowań, postaw czy kompetencji, jak np. elastyczność, zdolność do nauki, otwartość, motywację, umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków.
Ta druga grupa to elementy, którymi posługujesz się i z których czerpiesz na co dzień, często zupełnie intuicyjnie i nieświadomie. A są to te elementy, które w znaczący sposób przyczyniają się do powodzenia w edukacyjnym i zawodowym świecie.
Dlatego warto na nie spojrzeć kompleksowo i wykonać swoją własną „personalną analizę SWOT”
Po co ten SWOT?
Z jednej strony po to, aby zrozumieć swoje własne mocne i słabe strony i zastanowić się w jaki sposób w konkretnych warunkach elementy te mogą zamienić się w szanse albo stwarzać ryzyko zagrożenia (dobrą podstawą takiej analizy są wymiary tzw. Wielkiej Piątki.
Mocne Strony (Strengths):
- Jakie są Twoje unikalne umiejętności i talenty?
- Za co cenią Cię inni?
- W czym dobrze się czujesz?
- W jakich obszarach osiągasz najlepsze wyniki?
- Jakie doświadczenie, wiedzę czy umiejętności posiadasz?
Nie chodzi tutaj o puszczenie wodzy fantazji i wymyślanie nośnych haseł. Pomyśl o konkretnych przykładach i sytuacjach. Np. zawsze jestem tą osoba, która organizuje wyjścia towarzyskie naszej paczki? Co to znaczy? Może umiem przekonywać do swoich pomysłów? Może mam dobre i kreatywne pomysły i innym się one po prostu podobają? Może jestem dobrym i sprawnym organizatorem? Może umiem planować i dobrze organizuję pracę? Może umiem zaangażować innych?
Słabe Strony (Weaknesses):
- W których obszarach mogą pojawiać się trudności czy braki w Twoich umiejętnościach?
- Co jest dla Ciebie trudne?
- Jakich sytuacji nie lubisz, kiedy nie czujesz się komfortowo?
- Czego tak po prostu nie umiesz albo nie chcesz robić?
- Jakie są Twoje ograniczenia czy rzeczy, które Cię hamują?
Tutaj również spójrz na siebie i zdobądź się na szczerość. Np. bardzo szybko „zapalam się” do nowych pomysłów, często działam szybciej niż myślę, ale szybko tracę entuzjazm kiedy praca staje się zbyt monotonna. To może znaczyć, że jak dostanę powtarzalne rutynowe zadania, nie będę się angażować, albo będzie mnie to nudzić.
To co najważniejsze w autoanalizie to nie tylko wyłapanie tego co postrzegasz jako mocną czy słabą stronę, ale również – a może przede wszystkim – zrozumienie kontekstu, w którym dana cecha jest mocną, a w którym słabą stroną. Nie ma cech jednoznacznie złych czy jednoznacznie dobrych.
Nie lubisz powtarzalności i stabilności? Być może nie nadajesz się do zadań wymagających precyzji, skupienia i dokładności. Ale może odnajdziesz się w zadaniach kreatywnych, gdzie podstawą jest dobry pomysł i szybkie działanie?
Wszystko zależy od tego do czego, w jaki sposób chcesz z nich korzystać. Zauważ, że w zależności od sytuacji, jedna cecha może być tą dobrą, mocną stroną albo ograniczeniem.
Druga część SWOT to właśnie zaaplikowanie mocnych i słabych stron w konkretny kontekst.
Popatrz na otoczenie zewnętrzne, pojawiające się trendy, zjawiska, zależności. Spróbuj wyłapać w nich te, które dla Twoich „ustawień” mogą stwarzać szanse, a które trzeba rozpatrzeć jako potencjalne zagrożenia
Szanse (Opportunities):
- Jakie nowe możliwości czy trendy mogą wspierać moje mocne strony?
- Co niesie ze sobą środowisko, w którym działam lub będę działać?
- Jakie wyzwania się pojawiają, z jakimi problemami trzeba się zetknąć?
- Czy istnieją obszary, w których możesz się rozwijać lub zdobywać nowe doświadczenia?
- Jakie otoczenie czy zmiany społeczne mogą stworzyć korzystne warunki dla Ciebie?
Zagrożenia (Threats):
- Czy istnieją obszary, w których konkurencja czy zmiany rynkowe mogą na ciebie negatywnie wpłynąć albo obniżyć wartość twoich umiejętności czy kompetencji?
- Jakie wyzwania czy trudności mogą wystąpić w Twoim życiu osobistym lub zawodowym?
Wyobraź sobie, że świat profesjonalny jeszcze 20 lat temu wyglądał inaczej, inaczej definiowana była znaczna część zawodów i ról. Czego innego oczekiwało się od osób zajmujących konkretne stanowiska.
Pomyśl o marketingu 20 lat temu, kiedy „on-line” dopiero raczkował. Dziś marketing to środowisko cyfrowe, praca z dużą ilością danych. Jeśli 20 lat temu byłeś kimś „od liczb i tabelek” raczej nie widziałeś się w marketingu (no, może w badaniach marketingowych) – dziś uważasz, że to twój świat.
Z drugiej strony, jeśli kiedyś osoby zajmujące się HR zajmowały się głownie aspektami miękkimi, mógł odnaleźć się w tym świecie ktoś, kto nie znosił komputera. Dziś… każda część biznesu związana jest z technologią, po prostu nie da się „nie lubić” komputera, technologii i wszystko.
Obserwacja świata, który nas otacza, rozumienie kierunku w którym zmierza sprawia, że szanse mogą być rozpoznawane i wykorzystywane, a zagrożenia starannie monitorowane, aby można było na nie adekwatnie reagować.